Het systeem SyRI is geen instrument waarmee profielen van burgers kunnen worden opgesteld om daarmee toekomstig gedrag te voorspellen, zo heeft staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken in een brief aan de Tweede Kamer laten weten.

Van Ark reageerde op uitingen van vakbond FNV dat SyRI (Systeem Risico Informatie) een risicoprofileringssysteem is waarmee de staat moet stoppen. SyRI is een systeem van het ministerie van Sociale Zaken waarin persoonsgegevens van Nederlandse burgers uit allerlei overheidsdatabases worden samengevoegd en geanalyseerd met de bedoeling om sociale zekerheids-, arbeids- en belastingfraude tegen te gaan.

Volgens FNV is SyRI gericht op het op grote schaal profileren van burgers. De vakbond besloot zich vorig jaar aan te sluiten bij een coalitie van maatschappelijke organisaties en personen, waaronder stichting Privacy First en de Stichting Platform Bescherming Burgerrechten, die de Staat hebben gedagvaard om te stoppen met het gebruik van het systeem.

De staatssecretaris zegt zich niet in het beeld van FNV te kunnen vinden. "Ik benadruk dat SyRI geen instrument is waarmee profielen van burgers kunnen worden opgesteld om daarmee toekomstig gedrag te voorspellen. SyRI is er op gericht om in een concreet afgebakend project in bestaande, bij de bestuursorganen reeds aanwezige, gegevens opvallende verschillen te vinden met wat op basis van de risico-indicatoren - feitelijk en objectief - mag worden verwacht."

Van Ark benadrukt dat een risicomelding van SyRI geen concreet bewijs is van een overtreding en alleen op zichzelf niet voldoende is om te handhaven. De melding kan alleen dienen als aanleiding om verder onderzoek te doen. "Op basis van het resultaat van het onderzoek beoordeelt het betrokken bestuursorgaan of er aanleiding is om een maatregel te nemen", aldus de staatssecretaris. Ze stelt dat gedurende het onderzoek de burger op wie de informatie betrekking heeft, daarmee wordt benaderd en daarop kan reageren voordat enige beslissing tot handhaving wordt genomen.

Openbaar maken algoritmes

Naar aanleiding van de kritiek op SyRI hadden GroenLinks en D66 de regering gevraagd om de gebruikte databestanden, algoritmes en analysemethodes van SyRI openbaar te maken en een technische audit uit te voeren op het SyRI-systeem. De audit moet uitwijzen of SyRI onbedoelde negatieve effecten heeft, zoals discriminatie of strijdigheden met wet- en regelgeving. Het resultaat van de audit moest daarnaast openbaar worden gemaakt.

Afgelopen juni stelde Van Ark dat zolang SyRI onderwerp van een lopende, gerechtelijke procedure is, het niet in het belang van de Staat is om de gevraagde informatie openbaar te maken. Zolang de rechtszaak loopt vindt de staatssecretaris voor dezelfde reden het uitvoeren van een technische audit niet gewenst. Een half jaar later schrijft Van Ark dat ze geen aanleiding heeft om dit standpunt te herzien.